Familie & relaties
Samenlevingscontract, huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden
Samenwonen
De wet heeft helaas voor samenwoners niets geregeld. Afspraken vastleggen in een samenlevingscontract geeft duidelijkheid en heeft voordelen. In een samenlevingscontract (ofwel samenlevingsovereenkomst) kunt u allerlei afspraken vastleggen. Zo kunt u aangeven welke spullen van u persoonlijk zijn en wat gezamenlijk is. Dit geldt ook voor de schulden. U kunt ook afspraken maken over de financiën. Denk aan het geld voor de boodschappen of voor het gas, water en licht. Maar ook wat er moet gebeuren met uw huis of pensioen als u uit elkaar gaat. U en uw partner stellen samen één document op. Een samenlevingscontract kunt u altijd veranderen bij de notaris. Neem in dat geval een kopie van de huidige overeenkomst mee.
Belangrijkste verschillen tussen een samenlevingscontract, huwelijk of een geregistreerd partnerschap:
- als u samenwoont, is uw relatie niet officieel vastgelegd. Er gelden geen rechten en plichten;
- fiscaal partnerschap en het krijgen van een partnerpensioen moet u zelf regelen;
- als u samen kinderen krijgt, heeft alleen de biologische moeder automatisch het gezag;
- er is geen gemeenschap van goederen en er is ook niets geregeld als u uit elkaar gaat, behalve onderhoudsplicht voor uw gezamenlijke kinderen;
- bij het overlijden van een van de partners is de andere partner geen erfgenaam. De gezamenlijke bezittingen worden gelijkelijk verdeeld onder de partner die achterblijft en de familie van de overleden partner.
Huwelijkse voorwaarden | Partnerschapsvoorwaarden
Wilt u liever zelf bepalen wat u wel en niet samen deelt? In huwelijkse voorwaarden of partnerschapsvoorwaarden legt u vast welke bezittingen en schulden van u samen zijn en welke persoonlijk. U kunt ook juist ervoor kiezen dat alles van u samen is (zoals vóór 1 januari 2018); dat noemen we algehele gemeenschap van goederen.
Houd altijd een goede administratie bij van uw persoonlijke bezittingen. Kunt u niet aantonen dat iets van u is? Dan moet u het toch delen als u uit elkaar gaat.
Verschil tussen een huwelijk en geregistreerd partnerschap:
Een huwelijk is bijna hetzelfde als een geregistreerd partnerschap. Bij beide moet u eerst digitaal of persoonlijk aangifte doen bij de gemeente. Daarna ondertekent u op het gemeentehuis in het bijzijn van getuigen de huwelijksakte. De verschillen met een geregistreerd partnerschap zijn:
U geeft elkaar het jawoord, vanaf dat moment is uw huwelijk officieel voltrokken. Bij het geregistreerd partnerschap is het geven van het jawoord niet nodig.
Het beëindigen van het huwelijk kan alleen via de rechter. Een geregistreerd partnerschap kunt u met hulp van een notaris of advocaat beëindigen.
Levenstestament
In een levenstestament legt u vast wie uw financiële, medische en persoonlijke zaken zal regelen als u dit zelf niet meer kunt. En op welke manier die persoon dat zal doen. Zo houdt u zelf de regie.
Wat is een levenstestament?
Een levenstestament bestaat vaak uit twee volmachten: een voor de financiële belangen en een voor de medische en persoonlijke zaken. U legt alle zaken die u geregeld wilt hebben in één akte vast. Dat is het levenstestament. Het is ook mogelijk om alleen voor uw financiële zaken een volmacht op te stellen. De mogelijkheden en werkwijze van de notariële volmacht en het levenstestament zijn hetzelfde. De informatie over het levenstestament geldt dus ook voor de notariële volmacht. Het levenstestament geldt tijdens uw leven en gaat dus niet over wat er met uw bezittingen moet gebeuren na uw overlijden. Dat regelt u in een “gewoon” testament.
Benoemen vertrouwenspersoon
In uw levenstestament wijst u een vertrouwenspersoon aan die namens u mag handelen. Dat kan één persoon zijn die alles regelt, of u splitst de taken naar iemand voor financiële zaken en een ander voor medische/persoonlijke zaken. Houd er rekening mee dat zowel banken als artsen maar één contactpersoon willen. Mensen die getrouwd zijn of samenwonen wijzen vaak elkaar en/of een van hun kinderen aan. Maar dat hoeft niet. U kunt in principe iedereen vragen. Het is vooral belangrijk dat uw belangen worden behartigd door iemand in wie u 100% vertrouwen heeft.
U geeft in uw levenstestament instructies voor de vertrouwenspersoon. Dat kan variëren van globale kaders tot gedetailleerde aanwijzingen. Het is ook goed om over een opvolger van uw vertrouwenspersoon na te denken als deze niet meer in staat is om zijn taken te vervullen.
Lastige situaties binnen de familie
Is uw vertrouwenspersoon een van uw kinderen? Denk dan goed na over de rol van de andere kinderen en voorkom lastige situaties. U kunt ervoor zorgen dat er toezicht is op de uitvoering van uw levenstestament door aan te geven dat de vertrouwenspersoon in bepaalde situaties met anderen overlegt. Dat voorkomt gedoe binnen de familie. Het woord toezicht klinkt misschien als controlemiddel, maar dat is het niet alleen. Het geeft anderen het gevoel erbij betrokken te zijn. Doordat meer ogen meekijken, wordt ook nog eens het risico op financieel misbruik verkleind.
Taken toezichthouder
Belangrijkste taak van de toezichthouder is alert zijn op onverwachte of hoge uitgaven tijdens de (jaarlijkse) controle. Daarnaast kan de toezichthouder een signalerende rol hebben. Dat betekent dat hij nagaat of de vertrouwenspersoon voldoende rekening houdt met de wensen in het levenstestament. Denk aan het inkopen van zorg. Hij informeert ook de naasten als dat in het levenstestament staat. Wij vertellen u er graag meer over.
Schenkingen (op papier)
Wilt u zeker weten dat iedereen blij wordt van uw schenking? En u zelf ook? Lees onze 8 tips.
- Schenk alleen geld waar u bij kunt: Zit het grootste deel van uw geld vast in uw huis of beleggingen? Dan is het verstandig om pas te schenken als het geld ook echt op uw betaalrekening staat. Wilt u toch nu al schenken? Kies dan voor een schenking op papier.
- Denk ook aan uzelf: Leuk dat u geld of spullen wilt schenken, maar denkt u ook aan uzelf? Welke plannen heeft u? Houdt u genoeg over om onverhoopte tegenslagen op te vangen? Bij de notaris kunt u regelen dat u uw schenking kunt terugdraaien als uw omstandigheden veranderen. Vertel dit wel aan de ontvanger. Dan weet hij dat hij het bedrag niet zomaar kan opmaken.
- Wees open over uw gift, voorkom scheve gezichten: Geeft u geld of spullen aan één van uw kinderen? Voorkom dat uw andere kinderen zich gepasseerd voelen. Wees open over de schenking (of lening). In uw testament kunt u verschillen recht trekken, zodat al uw kinderen uiteindelijk evenveel hebben gekregen.
- Kies of u via de notaris wilt schenken: Een schenking via de notaris heeft veel voordelen voor de schenker en de ontvanger, zoals belastingvoordelen. En u heeft meer grip op wat er met uw gift gebeurt. U kunt de gift natuurlijk ook zonder notaris regelen. Leg dan uw schenking vast in een eigen overeenkomst, oftewel een onderhandse akte.
- Houd rekening met de omstandigheden van de ontvanger: Een schenking komt niet op ieder moment goed uit. Bijvoorbeeld als de ontvanger een uitkering heeft. Dan bestaat de kans dat hij of minder uitkering krijgt. Houd ook rekening met het bedrag dat u schenkt. Als u boven het belastingvrije bedrag schenkt, moet de ontvanger belasting betalen. Die schenkbelasting kunt u ook betalen.
- Schenk samen met uw partner: Echtgenoten moeten elkaar altijd toestemming geven om een schenking te doen. Dat is wettelijk zo geregeld. Bent u getrouwd of geregistreerd partner in gemeenschap van goederen? Zorg dat uw partner dan ook de handtekening zet onder de akte of overeenkomst waarin u de gift regelt.
- Let op het belastingvrije bedrag: Wilt u uw kind en zijn/haar partner allebei een leuk bedrag schenken waarover ze geen belasting hoeven te betalen? Houd er rekening mee dat de Belastingdienst een getrouwd stel (of geregistreerde partners) als één persoon beschouwt. Zorg dat uw schenkingen opgeteld binnen het belastingvrije bedrag vallen.
- Voorkom dat een ex meeprofiteert: Wat gebeurt er met uw schenking als uw kind gaat scheiden? In een notariële schenkingsakte kunt u vastleggen dat uw kind de schenking niet hoeft te delen met zijn of haar ex. Overigens kunt u ook regelen dat de ex juist wel geld meekrijgt.